Σύγχρονη Τεχνολογία για την Διατροφή μας
Κάθετη καλλιέργεια μαρουλιού εσωτερικού χώρου – φωτογραφία: U.S. Department of Agriculture
Διαβάζετε συχνά για την ανάγκη να εξασφαλίσουμε την διατροφή ενός ολοένα και αυξανόμενου πληθυσμού. Αυτό είναι σωστό. Το 2050, λέει ο FAO, ο Οργανισμός Τροφίμων και Γεωργίας ο πληθυσμός της γης θα είναι 9,1 δισεκατομμύρια και θα πρέπει η παραγωγή τροφίμων να αυξηθεί κατά 70% σε σχέση με σήμερα.
Ρομποτική και Συστήματα Παραγωγής σε Τεχνητές Συνθήκες
Τα ΜΜΕ παρουσιάζουν συχνά ως λύσεις γι αυτό το θέμα την αυξανόμενη χρήση της ρομποτικής στην αγροτική παραγωγή ή την δημιουργία κλειστών συστημάτων παραγωγής εκτός εδάφους σε τεχνητές συνθήκες.
Ένα κλειστό σύστημα παραγωγής όπως το εικονιζόμενο στην αρχή του άρθρου, σίγουρα έλκει τον θαυμασμό των αναγνωστών.
Επίσης, εντυπωσιακό είναι ένα ρομπότ (κάτω) που προχωρά μόνο του μέσα σε μια καλλιέργεια μαρουλιού, εντοπίζοντας μόνο του τα ζιζάνια και εφαρμόζοντας μία μικρο-δόση ζιζανιοκτόνου.
Ρομπότ εφαρμόζει μικροδόσεις ζιζανιοκτόνου στον αγρό – φωτογραφία: Ecorobotix
Όμως, αυτές οι τεχνολογίες, ποια προβλήματα αντιμετωπίζουν; Βοηθούν στην αύξηση της παγκόσμιας παραγωγής τροφίμων; Βοηθούν στα προβλήματα των αγροτών και σε ποια;
Τα ρομποτικά συστήματα μπορούν να λύσουν το πρόβλημα εξευρέσεως εργατικών χειρών σε ανεπτυγμένες χώρες, όπου ο πληθυσμός αποφεύγει βαριές χειρωνακτικές επαναλαμβανόμενες εργασίες. Όμως, δεν λύνουν το ουσιαστικό πρόβλημα της αυξήσεως της παραγωγικότητος των καλλιεργειών. Ένα μαρούλι, θα είναι ένα μαρούλι είτε το έχει καλλιεργήσει ένα ρομπότ ή ένας εργάτης.
Τα κλειστά συστήματα παραγωγής εκτός εδάφους (ΚΣΠΕΕ), όσο εντυπωσιακά και αν είναι, λύνουν το πρόβλημα παραγωγής σε περιοχές όπου δεν υπάρχουν κατάλληλες κλιματικές συνθήκες (Χώρες του Κόλπου) ή δεν υπάρχει διαθέσιμη αγροτική γη (πχ μεγαλουπόλεις, όπως το Λονδίνο).
Το ενεργειακό τους αποτύπωμα, όμως, είναι πολύ μεγάλο και, σίγουρα, μεγαλύτερο από το κόστος μεταφοράς των ίδιων προϊόντων από αλλού, εκτός, ίσως, ειδικών περιπτώσεων.
Τα ΚΣΠΕΕ ταιριάζουν σε λίγα προϊόντα και παράγουν προϊόντα αμφιβόλου βιολογικής αξίας και σίγουρα πολύ ευαίσθητα στις συνθήκες μεταφοράς και μετασυλλεκτικής συντηρήσεως.
Όσο εντυπωσιακή και αν είναι η ρομποτική τεχνολογία ή τα κλειστά συστήματα παραγωγής εκτός εδάφους δεν απαντούν στο κυριότερο πρόβλημα που είναι η βιώσιμη παραγωγή τροφίμων για να θρέψουν τον ολοένα αυξανόμενο πληθυσμό.
Ποια είναι η Σύγχρονη Τεχνολογία για την Παραγωγή Τροφίμων;
Η παραγωγή τροφίμων έχει αυξηθεί ιδιαιτέρως σημαντικά τα τελευταία 50 χρόνια. Η παραγωγή σταριού, πχ, έχει σχεδόν τριπλασιασθεί από το 1960. Η αύξηση αυτή, όμως, δεν έχει προέλθει από την χρήση ρομπότ ή άλλων φαντεζί μηχανικών ή ηλεκτρονικών τεχνολογιών. Η αύξηση αυτή έχει προέλθει από την χρήση βελτιωμένων σπόρων, καλλιεργητικών τεχνικών και αύξηση της εκτάσεως υπό καλλιέργεια.
Στο επόμενο διάγραμμα, βλέπουμε ότι από το 1961 έως και το 2014 η παγκόσμια παραγωγή δημητριακών έχει αυξηθεί 380% ενώ η χρήση γης 15,5%. Έχουμε εξοικονομήσει 1,26 δισεκατομμύρια εκτάρια γης σε σχέση με αυτά που θα χρειαζόμασταν αν η παραγωγικότητα των σπόρων ήταν στο επίπεδο του 1961.
Υπάρχουν πάμπολλα παραδείγματα και σε ελάσσονες καλλιέργειες, όπου η εισαγωγή σπόρων νέας τεχνολογίας έχει βοηθήσει πάρα πολύ στην αύξηση των αποδόσεων. Πχ στα λαχανικά, στα κολοκυθάκια, η καλλιέργεια απέδιδε ελάχιστα, ειδικώς το καλοκαίρι λόγω ιώσεων. Τώρα, με τα ανθεκτικά στις ιώσεις υβρίδια, οι αποδόσεις έχουν πολλαπλασιασθεί και καλλιεργούνται εκεί όπου έτεινε να έχει εγκαταλειφθεί η παραγωγή τους.
Άλλο σημαντικό θέμα για την διασφάλιση επαρκούς και βιώσιμης παραγωγής τροφίμων είναι η ύπαρξη επαρκών εκτάσεων. Είδαμε το πώς η χρήση σπόρων προχωρημένης τεχνολογίας στα σιτηρά εξοικονόμησε τεράστιες εκτάσεις αγροτικής γης.
Εξοικονόμηση γης, αλλά και νερού, μπορεί να γίνει και με την υποκατάσταση καλλιεργειών από άλλες. Πχ, η στέβια μπορεί να εξοικονομήσει πολύ αγροτική γη και αρδευτικό νερό σε σχέση με τα ζαχαρότευτλα. Για την υποκατάσταση ίσης γλυκαντικής ικανότητος ζαχάρεως, η στέβια χρειάζεται 5 φορές λιγότερη αγροτική γη και 8 φορές λιγότερο νερό.
Με την αγροτική γη, το μεγάλο πρόβλημα είναι ότι το 77% της αγροτικής γης χρησιμοποιείται από την κτηνοτροφία. Εδώ, δεν έχουμε δει την πρόοδο στις αποδόσεις που έχουμε δει στην φυτική παραγωγή.
Όλα τα θέματα για καλύτερη αξιοποίηση της αγροτικής γης και την μη επέκταση σε βάρος των τροπικών δασών περνούν από την αλλαγή του πώς αντιμετωπίζουμε την αγροτική γη. Αυτή δεν είναι απλώς ένα μέσο πάνω στο οποίο στηρίζονται οι καλλιέργειές μας, όπως την αντιμετωπίζει η βιομηχανική καλλιέργεια. Είναι ένα ζωντανό μέσο, όπου η βιομάζα είναι πολύ μεγαλύτερη από όση παρατηρούμε στην επιφάνεια.
Η διαχείριση και η ευημερία αυτής της βιομάζας θα μας δώσει σημαντικές αυξήσεις στην παραγωγή. Επί πλέον, η εγκατάλειψη της εντατικής βιομηχανικής καλλιέργειας και εκτροφής ζώων και η μεταστροφή σε συνδυασμένες εκμεταλλεύσεις θα βελτιώσει σημαντικώς τις στρεμματικές αποδόσεις και θα μειώσει την ανάγκη για νέα αγροτική γη. Πχ μικρές κτηνοτροφικές μονάδες σε συνδυασμό με παραγωγή κηπευτικών μπορούν να είναι πολύ πιο αποδοτικές σε περιβαλλοντικούς όρους καθώς τα ζώα τρώνε ό,τι περισσεύει από την καλλιέργεια.
Σημαντικό θέμα για την εξοικονόμηση αγροτικής γης είναι και η καλλιέργειες για παραγωγή καυσίμων, που θα πρέπει να μειωθούν.
Όσον αφορά το νερό, η μηχανική με τα αρδευτικά συστήματα και η χρήση δορυφορικών παρατηρήσεων κλπ έχουν ήδη δώσει σημαντικές μειώσεις στην ζήτηση για αρδευτικό νερό. Μένει η εφαρμογή τους σε μεγαλύτερες εκτάσεις.
Την μεγαλύτερη εξοικονόμηση σε νερό θα δώσει η ανάπτυξη νέων ποικιλιών φυτών με πολύ μειωμένες ανάγκες σε νερό. Πχ δημιουργούνται φυτά ρυζιού που τα φύλλα τους έχουν πολύ λιγότερα στομάτια και άρα εξατμίζουν πολύ λιγότερο νερό και αντέχουν καλύτερα σε περιόδους ξηρασίας.
Συμπέρασμα
Για την διασφάλιση της βιώσιμης παραγωγής τροφίμων για έναν ολοένα αυξανόμενο πληθυσμό της γης, πρέπει να βασισθούμε στην ανάπτυξη νέων ποικιλιών αγροτικών φυτών με καλύτερες αποδόσεις και μικρότερες ανάγκες σε νερό. Η αντιμετώπιση της αγροτικής γης ως ενός ζωντανού οργανισμού και όχι ως ένα ουδέτερο υπόστρωμα θα βοηθήσει και αυτή πολύ στην βιώσιμη παραγωγή μεγαλυτέρων ποσοτήτων τροφίμων.
Η κτηνοτροφία θα πρέπει να συνδυασθεί με την φυτική παραγωγή για να μειωθεί το αποτύπωμά της στην χρήση γης.
Η ρομποτική και άλλες ηλεκτρονικές ή μηχανολογικές τεχνολογίες μόνον υποβοηθητικό ρόλο μπορούν να παίξουν στην διασφάλιση της βιώσιμης παραγωγής αυξημένων ποσοτήτων τροφίμων. Αυτές οι τεχνολογίες, παρά την εντύπωση που κάνουν στο άσχετο με την αγροτική παραγωγή κοινό, δεν απαντούν παρά σε επί μέρους ανάγκες της αγροτικής παραγωγής και μάλιστα σε λίγες χώρες, ειδικώς σε αυτές με υψηλά μεροκάματα και έλλειψη εργατικών χειρών.
Μια νέα ποικιλία πατάτας με καλύτερες ανθεκτικότητες σε ασθένειες και καλύτερη παραγωγή με λιγότερες ανάγκες σε αρδευτικό νερό μπορεί να μη είναι εντυπωσιακή για το κοινό, αλλά είναι πιο χρήσιμη για την αυξημένη και βιώσιμη παραγωγή τροφίμων από ένα αυτόματο ρομποτικό σύστημα συλλογής υποβοηθούμενο από δορυφορικά συστήματα.
Σχόλια
Κανένα σχόλιο ακόμα.