Logistics: Απαραίτητες Υπηρεσίες

Ο όρος logistics (λοτζίστικς) δύσκολα μεταφράζεται στα Ελληνικά. Στον στρατό, χρησιμοποιούν τον όρο «Επιμελητεία». Στην ουσία, αφορά τον εφοδιασμό μίας επιχειρήσεως με τα απαραίτητα καθώς και την διακίνηση των παραγομένων αγαθών.

Όσοι γνωρίζετε λίγο από στρατιωτική ιστορία, μπορείτε να αναφέρετε πολλά παραδείγματα όπου αποτυχία στην επιμελητεία, οδήγησε σε σκληρή ήττα τον στρατό. Έτσι και μία επιχείρηση μπορεί να καταστραφεί από αμέλεια για τα logistics. Αντιθέτως, μία επιχείρηση με πολύ καλά οργανωμένα logistics, μπορεί να ανεχθεί αστοχίες στην παραγωγή.

Μη προσπεράσετε αυτό το κεφάλαιο λέγοντας: «Τι με αφορά εμένα αυτό; Εγώ θα στήσω έναν μικρό λαχανόκηπο». Ακόμα και μία μικρή προσωπική επιχείρηση που πουλά αποκλειστικώς στην λαϊκή, πρέπει να ασχοληθεί και να σχεδιάσει τα logistics της.

1. Εξοπλισμός

Ο εξοπλισμός που χρησιμοποιούμε για την καλλιέργεια δεν είναι απαραίτητο να είναι δικός μας. Τα μηχανήματα, όπως τρακτέρ κλπ, είναι σχεδιασμένα για μεγάλες εκτάσεις. Ένα λαχανοκομικό τρακτέρ μπορεί να είναι σχεδιασμένο για εκατοντάδες στρέμματα, ενώ εμείς διαθέτουμε μερικές δεκάδες. Έτσι, αν αγοράσουμε όλον το εξοπλισμό, αυτό θα είναι μία σπατάλη κεφαλαίου και περιττό κόστος.

Θα πρέπει να κάνουμε μία έρευνα τι μηχανήματα και εξοπλισμός είναι διαθέσιμα στην περιοχή για ενοικίαση με ή χωρίς χειριστή και μετά να αποφασίσουμε τι μηχανήματα θα αγοράσουμε, αν πραγματικά τα χρειαζόμαστε, καθώς και τι θα νοικιάζουμε.

Βεβαίως, σημαντικός παράγοντας στην απόφασή μας είναι αν τα μηχανήματα θα είναι διαθέσιμα όταν τα χρειαζόμαστε. Προσοχή, αν υπάρχει πιθανότητα μερικές φορές τον χρόνο να χρειαζόμαστε ένα μηχάνημα και αυτό να μη είναι διαθέσιμο την μέρα που το θέλουμε, αυτό δεν είναι λόγος να το αγοράσουμε. Πρέπει πάντα να σταθμίσουμε το κόστος από μία μικρή καθυστέρηση με το κόστος διατηρήσεως του μηχανήματος.

Από την άλλη πλευρά, θα πρέπει να δούμε, αν προμηθευθούμε ένα μηχάνημα, τι ευκαιρίες θα έχουμε για πρόσθετο εισόδημα από την ενοικίασή τους σε άλλους παραγωγούς, όταν δεν το χρησιμοποιούμε.

Dave Catchpole Flickr

Φωτογραφία: Dave Catchpole – CC BY 2.0

Θυμηθείτε: η υπερεπένδυση σε εξοπλισμό ανεβάζει πολύ το κόστος παραγωγής!

2. Συσκευασία

Συσκευασία μαρουλιού

Τα πιο πολλά κηπευτικά χρειάζονται κάποια συσκευασία, πέρα από την συσκευασία των χύμα προϊόντων.

Η έξυπνη και η όμορφη συσκευασία δίνουν σημαντική προστιθέμενη αξία στην παραγωγή και μπορεί να κάνουν όλη την διαφορά στην εμπορευσιμότητα των προϊόντων μίας μικρής επιχειρήσεως.

Η όμορφη πληροφοριακή ετικέτα με τα στοιχεία του παραγωγού, τηλέφωνο επικοινωνίας και site, δίνει σιγουριά στον καταναλωτή ότι ξέρει τι τρώει και ότι υπάρχουν λιγότερες πιθανότητες να καταναλώσει ένα προϊόν εκτός προδιαγραφών. Επίσης, επιτρέπει στον ενθουσιασμένο καταναλωτή ή έμπορο να μας προσεγγίσει για να αγοράσει από την παραγωγή μας.

Αφιερώστε αρκετό χρόνο στο να μελετήσετε την συσκευασία: σχεδιασμός, ετικέτες, ανθεκτικότητα στο βάρος, την υγρασία, την στοίβαξη και την μεταφορά πρέπει να μας απασχολήσουν.

Προσοχή: μία κατεστραμμένη συσκευασία οδηγεί σε απόρριψη του προϊόντος ακόμα και αν αυτό είναι σε τέλεια κατάσταση. Επίσης, αν αλλάζουμε συχνά ετικέτες και συσκευασία, μπερδεύουμε τον καταναλωτή και αυτό δεν είναι επιθυμητό.

Πρέπει, λοιπόν, να επιλέξουμε προμηθευτή αξιόπιστο τόσο για την συσκευασία, όσο για την ετικέτα. Μη κάνετε τσιγκουνιά με τον σχεδιασμό, ιδίως της ετικέτας! Απευθυνθείτε σε έναν επαγγελματία γραφίστα: να μη περιμένουμε ότι έχουμε την απαραίτητη αισθητική οι ίδιοι.

3. Ψύξη & Συντήρηση Προϊόντων

Ψύκτης κενού

Δεν νομίζω ότι μπορώ να κατηγορηθώ για υπερβολή όταν τονίζω το πόσο σημαντικό είναι ένα ψυγείο για κάθε λαχανόκηπο. Η ψύξη, αμέσως μετά την συγκομιδή, ακόμα και τον χειμώνα, θα αυξήσει σημαντικά την διατηρησιμότητα των προϊόντων σας. Οι έμποροι και οι καταναλωτές, πολύ γρήγορα το μαθαίνουν αυτό και προτιμούν τα προϊόντα σας που διατηρούνται φρέσκα και σε καλή κατάσταση περισσότερο.

Αν στην περιοχή υπάρχουν ψυκτικοί θάλαμοι, όπου μπορούμε να νοικιάσουμε χώρο, θα τους προτιμήσουμε, τουλάχιστον για την αρχή.

Αν χρειαστούμε δικό μας ψυγείο, μπορούμε για αρχή να αγοράσουμε ένα μεταχειρισμένο κοντέινερ-ψυγείο και να του προσθέσουμε δυνατότερο ψυκτικό στοιχείο (Η ψύξη των κοντέινερ είναι σχεδιασμένη για συντήρηση και όχι για ψύξη προϊόντων).

Οι μεγαλύτεροι λαχανόκηποι θα χρειασθούν διπλό ψυκτικό χώρο: ένα θάλαμο ταχείας προψύξεως και έναν θάλαμο συντηρήσεως.

Προσοχή: υπάρχουν αρκετές σημαντικές λεπτομέρειες στον σχεδιασμό ψυκτικών χώρων, όπως η αποφυγή συγκεντρώσεως αιθυλενίου ή οι θερμοκρασίες που ταιριάζουν σε διάφορα προϊόντα. Θα πρέπει να συμβουλευθείτε τον τεχνικό σας σύμβουλο.

4. Μεταφορά

Τα περισσότερα λαχανικά έχουν σύντομη ζωή. Άρα πρέπει να φθάσουν στον καταναλωτή όσο πιο γρήγορα γίνεται.

Η μεταφορά των προϊόντων, πολλές φορές, είναι πολύ σημαντικό τμήμα του κόστους σας και μπορεί να κάνει ασύμφορη την παραγωγή σε μία περιοχή.

Μία άτσαλη μεταφορά μπορεί να υποβαθμίσει σημαντικώς την ποιότητα ή την διατηρησιμότητα των προϊόντων σας με αποτέλεσμα φύρα ή μειωμένες τιμές στην αγορά.

Είτε διαθέτετε τα προϊόντα σας οι ίδιοι στις λαϊκές, είτε πωλείτε μέσω χονδρεμπόρων, είτε απ’ ευθείας σε καταστήματα λιανικής ή σε σούπερ μάρκετ, θα πρέπει, λοιπόν, να σχεδιάσετε με προσοχή την μεταφορά τους.

Θα τα μεταφέρετε με ιδιόκτητο φορτηγό ή με δημοσίας χρήσης; Και στις δύο περιπτώσεις, θα πρέπει να είναι φορτηγό ψυγείο, ώστε να μη υποβαθμίζονται τα προϊόντα κατά την μεταφορά. Μη γελιέστε αν τα κηπευτικά μοιάζουν να είναι σε καλή κατάσταση μετά την μεταφορά με απλό φορτηγό: έχουν χάσει μέρες διατηρησιμότητας. Αυτό είναι πολύ σημαντικό και θα υποβαθμισθεί η φήμη των προϊόντων σας και άρα η τιμή που πετυχαίνετε.

Διανομή Λαχανικών

Φωτογραφία: Alicia Rissler – CC BY-NC-ND 2.0

Αν το φορτηγό δεν είναι ψυγείο, σε κάθε περίπτωση πρέπει να είναι κλειστό. Είναι τραγικό να βλέπει κανείς κάθε πρωί τόσα λαχανικά να υποβαθμίζονται στον δρόμο προς τις λαϊκές σε ανοιχτά αγροτικά!

Η λύση του φορτηγού δημοσίας χρήσης, μπορεί να είναι συμφέρουσα οικονομικώς, όμως, θα πρέπει να γνωρίζουμε και να ελέγχουμε τι άλλα προϊόντα μεταφέρονται μαζί με τα δικά μας και τις συνθήκες μεταφοράς. Δεν επιτρέπεται να μεταφέρονται μαζί, φρούτα ή λαχανικά που εκπέμπουν αιθυλένιο στην ατμόσφαιρα, όπως πχ μήλα ή μπανάνες, μαζί με προϊόντα ευαίσθητα στο αιθυλένιο, όπως πχ τομάτες ή πεπόνια. Τα τελευταία θα ωριμάσουν πολύ γρήγορα και θα υποβαθμισθεί η ποιότητά τους!

Το πώς θα μεταφέρουμε τα κηπευτικά μας στην αγορά θα πρέπει να το έχουμε σχεδιάσει πριν καν φυτέψουμε την καλλιέργειά μας.

5. Προμηθευτές

Για την παραγωγή μας στον λαχανόκηπο, θα χρειασθούμε πρώτες ύλες όπως λιπάσματα, σπόρους και σπορόφυτα, φυτοφάρμακα, ανταλλακτικά, αρδευτικά είδη κα.

Θα πρέπει να σχεδιάσουμε από πού θα τα προμηθευτούμε. Η μείωση του κόστους παραγωγής ξεκινά από τις προμήθειες. Δεν πρέπει να βασισθούμε σε έναν προμηθευτή: σε μερικά είδη μπορεί να έχει πολύ καλές τιμές, σε άλλα σίγουρα θα είναι ακριβός.

Το πρώτο που πρέπει να κάνουμε είναι να δούμε αν μπορούμε μαζί με άλλους παραγωγούς να στήσουμε μία ομάδα για τις προμήθειές μας, τουλάχιστον για τις βασικές προμήθειες, όπως λιπάσματα και κάποια βασικά φυτοφάρμακα. Αγοράζοντας μαζικά, μπορούμε να πετύχουμε πολύ καλύτερες τιμές.

Φυτάρια πιπεριάς
shadow

Πολύ σημαντικό θέμα είναι ο προμηθευτής μας σποροφύτων. Η ποιότητα των σποροφύτων αντανακλάται αμέσως στην ποιότητα των προϊόντων μας. Πρέπει, λοιπόν, να είναι φυτώριο με καλή φήμη, που να εφαρμόζει σύστημα ιχνηλασιμότητας: ταμπέλα σε κάθε δίσκο με την παρτίδα των σποροφύτων που να οδηγεί στο φακελάκι των σπόρων που χρησιμοποιήθηκε. Επίσης, είναι βασικό θέμα η φυτοϋγεία των σποροφύτων. Τα μεγάλα οργανωμένα φυτώρια μπορούν να μας διασφαλίσουν υγιή σπορόφυτα.

Τα μικρά τοπικά φυτώρια, που δεν διαθέτουν γεωπόνο να εποπτεύει συνεχώς την παραγωγή, είναι κατάλληλα μόνο για ερασιτέχνες. Οι επαγγελματίες τα αποφεύγουν.

Επίσης, πριν ξεκινήσουμε τον λαχανόκηπό μας, θα πρέπει να εντοπίσουμε ένα κοντινό καλό μηχανουργείο και έναν καλό ηλεκτρολόγο. Θα μας χρειασθούν όταν πάθουμε μία βλάβη στο τρακτέρ, την αντλία μας ή το θερμοκήπιο. Όταν συμβεί η βλάβη, δεν θα έχουμε καιρό να ψάχνουμε για τεχνίτη.