Είναι το Roundup καρκινογόνο;
Το glyphosate (δραστική ουσία του Roundup κλπ.) είναι ένα ζιζανιοκτόνο που χρησιμοποιείται πάνω από 40 χρόνια στην αγροτική παραγωγή. Σήμερα, η συνέχιση της χρήσης του στην ΕΕ μετά την 1η Ιανουαρίου 2018 τίθεται σε αμφισβήτηση.
Ο λόγος; Τον Μάρτιο του 2015, η IARC, μία ημιαυτόνομη μονάδα του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας με έδρα την Λυών της Γαλλίας, έβγαλε μία απόφαση που κατάτασσε το glyphosate στην κατηγορία 2a των πιθανώς καρκινογόνων ουσιών. Έκτοτε, έχει γίνει μεγάλος ντόρος για τις καρκινογόνες ιδιότητες του glyphosate.
Τα κράτη μέλη της ΕΕ θα αποφασίσουν τον Νοέμβριο του 2017 αν θα ανανεώσουν την άδεια του glyphosate (Roundup κλπ.) για το 2018. Υπάρχουν πολλές πιέσεις να μη την ανανεώσουν.
Είναι τα πράγματα, όμως, έτσι;
Κατ΄ αρχάς, η IARC κατέταξε το glyphosate στην κατηγορία a2 όπου συνυπάρχουν σαν πιθανώς καρκινογόνοι παράγοντες και τα ακόλουθα: το κόκκινο κρέας, τα ξύλα που καίγονται, οι αναθυμιάσεις από το τηγάνισμα, η εργασία σε βάρδιες και η κατανάλωση υγρών (καφές, τσάι κλπ) με θερμοκρασία πάνω από 65 oC[1] .
Για να καταλάβετε καλύτερα, η IARC κατατάσσει μεταξύ άλλων και τα ακόλουθα σαν παράγοντες που είναι βέβαιο ότι προξενούν καρκίνο: το οινόπνευμα, τον ήλιο, τα καυσαέρια μηχανών ντίζελ, τα επεξεργασμένα κρέατα (ζαμπόν, μπέικον, λουκάνικα κλπ), τα συντηρημένα με αλάτι ψάρια (μπακαλιάρος, ρέγκα κλπ), σκόνη ξύλου.
Η IARC χαρακτηρίζει το τσίπουρο, τον μπακαλιάρο και το μπέικον πιο επικίνδυνες ουσίες από το glyphosate!
Έχει γίνει πολύ φασαρία για αγρότες που έχουν ασθενήσει από μία ειδική μορφή καρκίνου, καρκίνου, το μη-Hodgkin λέμφωμα, οπότε λογικό θα ήταν να δεχθούμε κάτι τέτοιο.. Όμως, τα επιδημιολογικά στοιχεία δεν στηρίζουν μία τέτοια άποψη: Η χρήση του Roundup εκτοξεύτηκε στις ΗΠΑ από την δεκαετία του 1990, με την εισαγωγή των καλλιεργειών γενετικώς τροποποιημένων φυτών που είναι ανθεκτικά στο Roundup. Όμως, την ίδια περίοδο, οι περιπτώσεις του μη-Hodgkin λεμφώματος έχουν μειωθεί λίγο, κατά 0,6% κάθε χρόνο για την περίοδο 2005-2014[2].
Είναι πολύ ενδιαφέρον ότι το πρακτορείο Reuters αποκάλυψε πριν λίγες μέρες ότι κάποιοι είχαν τροποποιήσει την αρχική εκδοχή της εκθέσεως της IARC που κατέτασσε το glyphosate στις πιθανώς καρκινογόνες ουσίες. Σε 10 διαφορετικές περιπτώσεις είχαν αντικατασταθεί οι αναφορές στις επιστημονικές έρευνες που δεν έβρισκαν σύνδεση με καρκίνο, με μια τυποποιημένη ολόιδια φράση που έλεγε ότι δεν μπορούσαν να αξιολογήσουν την συγκεκριμένη μελέτη[3].
Κάποιοι ήθελαν οπωσδήποτε να βγάλουν το glyphosate καρκινογόνο, παρά το ότι επί δεκαετίες δεν είχε τεκμηριωθεί κάτι τέτοιο.
Η αιτία του πολέμου εναντίον του Roundup φαίνεται ότι εντοπίζεται στην σύνδεσή του με τις γενετικώς τροποποιημένες καλλιέργειες και, ασφαλώς, στο ότι πρωτοπαρασκευάστηκε από την Monsanto. (Σήμερα, έχει λήξει η πατέντα του και παρασκευάζεται από πολλές εταιρείες). Η Monsanto, την δεκαετία του 90 εισήγαγε μία σειρά από σπόρους γενετικώς τροποποιημένων φυτών που ήταν ανθεκτικά στο glyphosate, την δραστική ουσία του Roundup. Η θεωρία ήταν απλή: σπέρνεις την καλλιέργεια και μετά ραντίζοντας όλη την έκταση, σκοτώνεις τα ζιζάνια και επιβιώνουν μόνον τα φυτά της καλλιεργείας σου.
Χρήσεις του glyphosate και περιβαλλοντικά οφέλη
Το glyphosate, όμως, δεν χρησιμοποιείται μόνον στα γενετικώς τροποποιημένα. Μεγάλη χρήση γίνεται στις δενδρώδεις και κηπευτικές καλλιέργειες, όπου έχει μοναδικές ιδιότητες καθώς σκοτώνει κάθε τι πράσινο στο οποίο πέφτει, χωρίς να υπάρχει πρόβλημα αν πέσει πάνω στον κορμό. Επίσης, καθώς έχει έντονη καθοδική πορεία στους ιστούς των φυτών, μπορεί και σκοτώνει ζιζάνια με πολύ βαθιά ρίζα ή και βολβούς, όπως η κύπερη, η αντιμετώπιση της οποίας αλλιώς είναι σχεδόν αδύνατη.
Επίσης, χρησιμοποιείται και για μία άλλη τεχνική καλλιεργείας, την “no till” ή την καλλιέργεια χωρίς επεξεργασία του εδάφους: οι αγρότες σκοτώνουν τα ζιζάνια και τα υπολείμματα της προηγούμενης καλλιέργειας με εφαρμογή glyphosate και σπέρνουν ή φυτεύουν χωρίς επεξεργασία εδάφους. Αυτό όχι μόνον εξοικονομεί πολύ πετρέλαιο, αλλά και βελτιώνει την οικολογική ισορροπία του εδάφους καθώς και την παραγωγικότητά του, απαιτώντας λιγότερα λιπάσματα και μειώνοντας τις απορροές φυτοφαρμάκων και λιπασμάτων, που μολύνουν τα ύδατα.
Έτσι, το glyphosate είναι απαραίτητο σε μία πολύ φιλική στο περιβάλλον τεχνική καλλιεργείας.
Είναι όλα ρόδινα με το glyphosate;
Το glyphosate έχει χρησιμοποιηθεί άκριτα ως τώρα και, μάλιστα, πολλές φορές σε μη απαραίτητες χρήσεις όπως για να σκοτώσουν την καλλιέργεια για να ξεραθεί και να επιταχυνθεί η συγκομιδή.
Μετά από αυτή την μεγάλη χρήση, τα ζιζάνια που επιβίωναν ανέπτυξαν ανθεκτικότητα στο glyphosate και είτε το αχρήστευσαν είτε αναγκάζουν τους αγρότες να χρησιμοποιούν όλο και μεγαλύτερες δόσεις.
Η ανθεκτικότητα που αποκτούν τα ζιζάνια στο glyphosate οδηγεί στους αγρότες σε όλο και μεγαλύτερη χρήση του ίδιου, αλλά και άλλων ζιζανιοκτόνων.
Υπάρχουν μέθοδοι για τον περιορισμό των ζιζανίων χωρίς χημικά. Θα έπρεπε αυτές να χρησιμοποιούνται κατά προτίμηση.
Η καλλιέργεια μιας χλωρής λίπανσης τον χειμώνα ή την νεκρή περίοδο όχι μόνον μειώνει τον πληθυσμό των ζιζανίων, αλλά και αυξάνει την παραγωγή. Η μείωση ή κατάργηση της επεξεργασίας του εδάφους (no till agriculture) βελτιώνει την οικολογική ισορροπία του εδάφους, αυξάνει την παραγωγικότητά του και μειώνει το κόστος παραγωγής.
Για μικρότερους αγρότες, η χρήση εδαφοκαλύψεως και φλόγιστρων για την καταστροφή των ζιζανίων είναι μία οικολογική αποδοτική εναλλακτική λύση, που μειώνει το συνολικό κόστος.
Η έξυπνη καλλιέργεια μπορεί να μειώσει πολύ την χρήση ζιζανιοκτόνων και, γενικότερα, φυτοφαρμάκων που έχουν φθάσει να αντιπροσωπεύουν το 30% του κόστους παραγωγής[4]. Όμως, τα παραπάνω μέτρα αποδίδουν μέσα σε 3-4 χρόνια. Οι αγρότες, όπως όλοι, προτιμούν την στιγμιαία απόδοση. Όμως, έτσι, ένα όλο και αυξανόμενο ποσοστό των εισπράξεών τους πηγαίνει στην μεγάλη βιομηχανία και το στερούνται οι ίδιοι.
Το να βασίζονται αποκλειστικώς οι αγρότες στο Roundup και άλλα ζιζανιοκτόνα για την παραγωγή τους οδηγεί σε ένα σπιράλ αυξανόμενης χρήσης τους και αυξανόμενου κόστους παραγωγής.
Συμπέρασμα:
Το glyphosate, δραστική ουσία του Roundup, κατηγορείται ότι είναι πιθανώς καρκινογόνο, όπως πχ η κατανάλωση κόκκινου κρέατος. Αυτό δεν έχει αποδειχθεί. Ίσα ίσα η επί 40 έτη χρήση του και τα επιδημιολογικά στοιχεία δεν δείχνουν κάτι τέτοιο. Το πιθανότερο, η εκστρατεία εναντίον του οφείλεται στην σύνδεσή του με τις γενετικώς τροποποιημένες καλλιέργειες. Η απαγόρευσή του θα στερήσει από τους αγρότες από ένα πολύτιμο εργαλείο.
Το Roundup θα πρέπει να χρησιμοποιείται συμπληρωματικώς προς τις άλλες πιο φιλικές στο περιβάλλον μεθόδους. Η εξάρτηση των αγροτών αποκλειστικώς από τα χημικά, όπως το glyphosate, οδηγεί σε ένα σπιράλ αυξανόμενης χρήσης και κόστους παραγωγής.
[1] https://www.newscientist.com/article/2151627-ban-on-weedkiller-glyphosate-wont-save-anyone-from-cancer/?cmpid=ILCNSNS2017_webpush
[2] John Acquavella et al: “Glyphosate epidemiology expert panel review: a weight of evidence systematic review of the relationship between glyphosate exposure and non-Hodgkin’s lymphoma or multiple myeloma”
[3] https://www.reuters.com/article/us-who-iarc-glyphosate-specialreport/in-glyphosate-review-who-cancer-agency-edited-out-non-carcinogenic-findings-idUSKBN1CO251
[4] http://www.newsweek.com/glyphosate-now-most-used-agricultural-chemical-ever-422419
Σχόλια
Κανένα σχόλιο ακόμα.